Tom van Haaren, redacteur bij Fello

Stel je voor, je staat voor een zaal met honderd vijftigplussers en stelt de vraag: wie van jullie is mantelzorger? Statistieken vertellen ons dat zo’n 25 mensen hun hand moeten opsteken.  

Door Tom van Haaren

In realiteit zul je maar een paar handen tellen. Niet omdat er geen mantelzorgers in de zaal zijn. Simpelweg omdat mensen niet staan te springen om zo genoemd te worden. Of omdat ze niet eens weten dat ze een mantelzorger zijn. Eerlijk is eerlijk. Het woord ‘mantelzorg’ werkt verlammend en is niet echt sexy. 
 
Het woord mantelzorg werd in de jaren 70 bedacht door Hattinga Verschure. Een samenvoeging van ‘mantel’ en ‘zorg’. Dat klinkt als een warme cape waar je zorgelijk onder kunt verdwijnen. Mantelzorg is een term die de lading niet dekt. Waarom dat een probleem is? Als we het beestje niet bij de naam kunnen noemen, kunnen we het ook niet precies aanwijzen en vooruit helpen. Want, wie zijn dat nou eigenlijk, die mantelzorgers? 
 
“Mantelzorgers zijn mensen die langdurig en onbetaald zorgen voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende persoon in hun omgeving.”  
 
Als ik dit nog een keer lees staat er dus gewoon: een lieve vader, een zorgzame dochter, een goede vriendin, een betrokken buur of een liefdevolle partner. Dat klinkt ineens lekker dichtbij en bekend. Familie, buren en vrienden. Een fijne vondst: terugvinden wat we al die tijd gewoon al in huis hadden. 
 
We willen allemaal een wereld waarin we gezellig thuis oud kunnen worden. Dat kan ook. We zijn gezonder en welvarender dan ooit. Wie nu 65 jaar is geworden, leeft daarna gemiddeld nog 19,7 jaar. De cijfers van EHCI [Europe Health Consumer Index, red.] liegen er niet om. Nederland heeft de beste gezondheidszorg van Europa. En ja, ook één van de duurste. Om dit vol te kunnen blijven houden, moeten we wel een beroep durven doen op elkaar.  
 
Wat mensen voor zichzelf en voor elkaar kunnen betekenen, is krachtiger dan wat systemen ons te bieden hebben. Welvaart, gezondheid en dus welzijn zijn dingen die je kunt delen. Het welzijn van Nederland leunt op onzichtbare helden: zoons, dochters, vaders, moeders, buren en vrienden. Mensen zoals jij en ik. 
 
Laten we daarom de term ‘mantelzorg’ aan de kapstok hangen. Laten we gewoon weer praten over families, vrienden en buren. Je hoeft families niet te betuttelen of ze te vertellen hoe ze moeten zorgen. Families zitten namelijk vol goede ideeën. Deze helden vragen zichzelf helemaal niet af waar die drive vandaan komt of wat bijvoorbeeld hun ‘​mantelzorg volhoudtijd'
​ is. Ze doen het gewoon, dag in dag uit, samen. 
 Begrijp me niet verkeerd. Families zijn niet perfect. Ze zijn onhandig. Ze maken ruzie. Er gaat zelfs wel eens een man overboord. Het zijn nét mensen. Maar is dat ook niet gewoon genoeg? Perfectie is niet nodig om vooruit te komen. Kunnen we het in alle onhandigheid niet gewoon samen ontdekken? 
 
Iedereen moet de wereld opgewekt tegemoet kunnen treden. Als we vooruit willen, is het tijd om families die voor iemand zorgen sterk en vindingrijk te maken. Leider van hun eigen proces. Door dik en dun. We moeten zorgen dat ze de dagelijkse problemen behapbaar kunnen maken. Slim samenwerken. Dingen die moeilijk zijn makkelijker doen.
 
Dus families, buren en vrienden van Nederland, ga aan de slag! We hebben tegenwoordig alle tools in huis om familiezorg tot een succes te maken. Samen komen we er vast uit! 
 
Elien Phernambucq (1988) is interactie-ontwerper en mede-oprichter van Fello. Een familie agenda app waarmee je samen voor iemand zorgt.
 
© Nationale Zorggids / Elien Phernambucq