Kankerscreening schiet tekort voor mensen met een verstandelijke beperking
Mensen met een verstandelijke beperking doen veel minder vaak mee aan bevolkingsonderzoeken naar kanker. Dit blijkt uit onderzoek van Radboudumc en academische werkplaats Sterker op eigen benen, gepubliceerd in The Lancet Public Health. Door deze lage deelname worden ziekten vaker te laat ontdekt, wat de kans op sterfte vergroot. Dit meldt het Radboudumc.
Onderzoekers analyseerden gegevens van bijna 200.000 mensen met een verstandelijke beperking tussen 2015 en 2021. Slechts 45 procent deed mee aan het onderzoek naar baarmoederhalskanker, tegenover 68 procent van de algemene bevolking. Voor borstkanker lag dit op 56 procent versus 76 procent, en voor darmkanker op 52 procent tegenover 73 procent.
Onduidelijke uitslagen
Niet alleen de deelname is lager, ook de screening zelf verloopt moeizamer. Bij mensen met een verstandelijke beperking gaven de uitslagen vaker onvoldoende duidelijkheid. Daarnaast werd bij hen minder vaak vastgelegd of noodzakelijk vervolgonderzoek daadwerkelijk plaatsvond. Dit kan vertraging veroorzaken in diagnose en behandeling.
Bevolkingsonderzoek niet passend
Volgens promovendus Amina Banda sluiten de huidige bevolkingsonderzoeken niet goed aan op de behoeften van mensen met een verstandelijke beperking. “Het gaat niet alleen om de deelname, maar ook om de toegankelijkheid van de procedure en de besluitvorming over deelname.”
Onderzoekers pleiten voor betere begeleiding bij de besluitvorming en aanpassing van screeningsprocedures. De Nederlandse Vereniging van Artsen voor Verstandelijk Gehandicapten (NVAVG) werkt aan een handreiking om zorgverleners hierin te ondersteunen. Het RIVM onderschrijft dit belang en zet in op beter toegankelijke informatie, onder andere via Steffie.nl.
