Commissie waarschuwt: huidige ggz-stelsel is niet houdbaar

Zonder ingrijpende veranderingen houdt de geestelijke gezondheidszorg (ggz) in Nederland het niet vol. In het  rapport ‘Uit balans’ van de ambtelijke commissie in opdracht van de Tweede Kamer, staan vier bouwstenen die de ggz wél toekomstig moeten maken. Dit meldt Skipr.

De mentale gezondheid van Nederlanders verslechtert, waardoor steeds meer mensen hulp nodig hebben. Psychische klachten kosten de samenleving jaarlijks 17 tot 51 miljard euro. Preventieve ggz is nog verre van volwassen, waardoor de druk op de curatieve ggz groeit. De uitgaven stegen van 3,3 miljard euro in 2015 naar bijna 5,6 miljard euro in 2024. “Het benodigde aanbod komt onvoldoende tot stand vanwege prikkels in het huidige beleid, dit geldt zeker voor mensen met complexe hulpvragen en ernstige problematiek”, schrijft de commissie.

Vier bouwstenen

De commissie stelt vier bouwstenen voor toekomstbestendige ggz: voorkomen, prioriteren, sturen en verbreden. Preventie en vroege interventie moeten worden versterkt, onder meer via onderwijs, werk en sociale omgeving. Daarvoor is overal in de samenleving meer mentale weerbaarheid nodig. Daarnaast moet de vraag naar ggz begrensd worden en meer steun buiten de zorg beschikbaar komen, bijvoorbeeld via laagdrempelige steunpunten en digitale ondersteuning.

Met tariefdifferentiatie en structurele investeringen kunnen de overheid en zorginkopers een belangrijkere rol spelen in sturing op het juiste ggz-aanbod en dan met name in de acute ggz. Verder moet samenwerking tussen zorg en welzijn verplicht worden.

Inkoophervormingen

Het rapport bespreekt ook vier inkoophervormingen: centrale inkoop, een regionale volksverzekering, regionale regie via GGD+ en overheveling van lichte ggz naar de Wmo. Elke variant kent voordelen én risico’s, zoals hogere kosten of afhankelijkheid van niet-risicodragende inkopers. Overigens is er in het  rapport geen rekening gehouden met de financiële gevolgen van de hervormingen.

De Nederlandse ggz noemt de analyse fundamenteel en herkent zich in de constatering dat een hervorming nodig is. Voorzitter Ruth Peetoom: “Dat de commissie stelt dat de problemen zo fundamenteel zijn dat een hervorming moet worden overwogen, is veelzeggend.” Ze roept het nieuwe kabinet op om de adviezen serieus te nemen en duurzame keuzes te maken. In de tussentijd houdt de branchevereniging zich bezig met verdieping in de analyse en conclusies van de commissie.