Onderzoek MIND: AI helpt bij psychische klachten, maar menselijk contact blijft essentieel
Een luisterend oor dat nooit slaapt, geen oordeel velt en altijd direct reageert: voor veel mensen met psychische klachten biedt generatieve AI precies dat. Toch waarschuwt MIND dat deze digitale steun geen vervanging mag worden voor echt menselijk contact. Uit nieuw onderzoek onder 771 mensen blijkt dat AI waardevolle ondersteuning kan bieden, maar duidelijke regels en toezicht hard nodig zijn. Dit meldt MIND.
Ruim een derde van de deelnemers gebruikte weleens een chatbot zoals ChatGPT om te praten over hun mentale gezondheid. Vooral jongeren, mensen op een wachtlijst en mensen die al zorg krijgen grijpen naar digitale ondersteuning. De meeste gebruikers combineren AI met professionele hulp. Slechts 13 procent gebruikt AI als alternatief.
Altijd beschikbaar
Gebruikers vinden kunstmatige intelligentie vooral prettig omdat het altijd beschikbaar is, laagdrempelig voelt en niet oordeelt. Het helpt bij het ordenen van gedachten, biedt informatie en geeft rust op momenten waarop niemand anders bereikbaar is. Voor 93 procent werkte het in meer of mindere mate ondersteunend.
Privacyzorgen en onjuiste adviezen
Toch zijn er ook flinke kritiekpunten. Veel mensen ervaren antwoorden als te algemeen of misplaatst, en soms gaat een chatbot juist mee in negatieve gedachten in plaats van bij te sturen. Ook leeft er angst voor privacyproblemen en onjuiste adviezen. Voor sommigen vergroot het contact met een chatbot zelfs gevoelens van eenzaamheid. Daarom kan generatieve AI nooit dienen als vervanging van menselijk contact. Menselijke nabijheid, empathie en nuance zijn niet te programmeren, aldus MIND.
Ervaringsdeskundigen betrekken
De organisatie vraagt om strengere privacyregels, onafhankelijke toetsing en taalmodellen die worden getraind op actuele, betrouwbare informatie. Ervaringsdeskundigen moeten blijvend meepraten bij de ontwikkeling van AI-tools: zij weten als geen ander wat werkt, en wat schade kan doen. Ook goede voorlichting voor gebruikers is cruciaal, net als onderzoek naar langetermijneffecten.
