Winstgrens in de zorg blijkt tandeloos: geld blijft weglekken in regio Den Bosch

Drie jaar na de invoering van een winstplafond voor zorgbedrijven in de regio Den Bosch blijkt dat deze maatregel nauwelijks effect heeft. De regel, die stelt dat zorgaanbieders niet meer dan 5 procent nettowinst mogen maken en het overschot moeten herinvesteren in de zorg, weet de hoge winsten en luxe-uitgaven niet tegen te houden. Uit onderzoek van Follow the Money blijkt dat bedrijven met forse winsten blijven bestaan en zelfs voordeel halen uit de tekorten in de jeugdzorg. Dit meldt Follow the Money.

Een plafond zonder tanden

Gemeenten kunnen het winstplafond niet juridisch afdwingen, omdat de wet het toestaat om hogere winsten te maken. Bovendien maken sommige aanbieders gebruik van ingewikkelde bedrijfsstructuren, waardoor geldstromen moeilijk te volgen zijn. Dit maakt effectieve handhaving vrijwel onmogelijk.

Een voorbeeld is Mesa Zorg, dat via een netwerk van stichtingen en bv’s onderlinge leningen verstrekt en ondoorzichtige geldstromen heeft. Ondanks eerdere waarschuwingen over de kwaliteit van zorg en financiële onduidelijkheid, wordt de organisatie nog altijd ingeschakeld voor spoedplaatsingen.

Luxe met zorggeld

Sommige zorgondernemers financieren luxe-uitgaven met geld uit hun zorgbedrijven. Zo kocht Mesa Zorg voor tienduizenden euro’s aan dieren – vermoedelijk paarden – en rijdt een van de bestuurders in een dure Porsche. Daarnaast werden er forse bedragen uitgeleend aan familieleden van de bestuurders. Hoewel dit juridisch niet altijd verboden is, roept het ernstige vragen op over de bestemming van publiek zorggeld.

Gemeenten zien zich soms genoodzaakt om toch met dergelijke partijen samen te werken. In het geval van Mesa Zorg stelt Den Bosch dat het soms simpelweg niet anders kan, omdat reguliere aanbieders niet altijd plek hebben voor jongeren met complexe zorgvragen. In plaats van deze jongeren op straat te laten staan, kiest de gemeente voor tijdelijke plaatsing, ondanks bezwaren.

Winst blijft buiten de zorg

Ook bij andere zorgaanbieders blijkt de praktijk weerbarstig. Zo keerde Mare Bijzondere Zorg in drie jaar tijd ruim zeven ton aan winst uit, terwijl er zorgen zijn over de kwaliteit van zorg en personeelsbeleid. Hoewel gemeenten gesprekken voeren met zulke aanbieders, ontbreekt het aan middelen om op te treden tegen structurele overwinsten.

In andere gevallen wordt geprobeerd om overwinsten aan te wenden voor maatschappelijke projecten, zoals begeleiding voor schooluitvallers. Toch blijken ook daar de investeringen vaak lager dan afgesproken. Gemeenten hebben geen wettelijke middelen om die herinvestering af te dwingen, waardoor toezeggingen niet altijd worden nagekomen.

Strenger toezicht vanuit de regio

Tien gemeenten in Noordoost-Brabant hebben inmiddels gezamenlijk het toezicht op zorggeld georganiseerd. Met vier toezichthouders willen ze scherper controleren of middelen rechtmatig worden besteed. Daarbij ligt de nadruk op zowel financiële integriteit als de kwaliteit van zorg.

Slikker ziet het niet als een manier om direct geld te besparen, maar als een manier om aanbieders tot verantwoordelijk gedrag te bewegen. Als dubieuze partijen hierdoor uit de regio wegblijven, beschouwt hij dat als een indirect succes van het strenge beleid.