Verkiezingsprogramma’s 2025: dit gaat er gebeuren met de geboorte- en kraamzorg

De Tweede Kamerverkiezingen zijn alweer in aantocht. We mogen voor de derde keer in vier jaar tijd stemmen op onze voorkeurspartijen en -politici. In het kader daarvan stellen we traditiegetrouw de standpunten over de diverse sectoren in de zorg voor je samen. Allereerst: de geboorte- en kraamzorg. Wat zijn de standpunten van de politieke partijen op het gebied van zwangerschap, ouderschap en alle relevante thema’s hieromheen? Wij zetten ze voor je op een rij.

VVD

• De VVD gaat verder met de initiatiefwet om niet-gevaccineerde kinderen niet langer toe te laten tot de kinderopvang als de vaccinatiegraad te laag is
• Vrouwen hoeven geen reden op te geven voor hun abortus
• Abortus kan uit het Wetboek van Strafrecht bij een volwaardig alternatief dat vrouwen beschermt
• VVD steunt het voorstel om embryo’s voor medisch-wetenschappelijk onderzoek 28 dagen in leven te houden. Hiervoor geldt nu een maximum van 14 dagen
• De partij werkt aan een initiatiefwetsvoorstel om PGT (preïmplantatie genetische test) toe te staan voor dragerschap: bij ivf mag eerst gescreend worden of het embryo drager is van een aantal ernstige erfelijke ziektes, voorafgaand aan inbrenging bij de moeder
• Er moet een goede wettelijke regeling komen voor draagmoederschap

BBB

• BBB steunt uitbreiding van de regels voor wetenschappelijk onderzoek met embryo’s nadrukkelijk niet
• De partij pleit voor extra aandacht voor preventie van ongewenste zwangerschappen
• Daarbij is het ook belangrijk om zorgvuldig te kijken naar termijn en nieuwe ontwikkelingen binnen de abortuszorg

NSC

• NSC pleit voor behoud van kraamzorg en marktconforme salarissen vanuit het budget wijkverpleging
• De huidige wetgeving rondom abortuszorg blijft gehandhaafd
• Er komen níet meer mogelijkheden voor draagmoederschap: NSC is tegen alle vormen van commercieel draagmoederschap
• Er moet een verbod komen op reproductieve inzet van kunstmatige geslachtscellen
• Ook is een uitgebreider verbod op het bemiddelen van diensten voor niet-medische inzet van ivf voor geslachtsselectie of andere voorkeursselecties te kunnen maken
• NSC is tegen het gebruiken van embryo’s voor onderzoek
• Ook wil de partij niet dat de inzet van pre-implantatie genetische tests wordt uitgebreid

D66

• De anticonceptiepil wordt gratis
• Abortus gaat uit het Wetboek van Strafrecht
• Er komt meer ruimte voor verantwoord embryo-onderzoek

CDA

• Centra voor Jeugd en Gezin, kinderopvangcentra en scholen krijgen meer mogelijkheden om gezond leven in te bedden in hun aanpak, bijvoorbeeld met de 1000 dagen-methode
• CDA wil een maatschappelijk gesprek voeren over medische ontwikkelingen rondom nieuw leven. De overheid moet sturing kunnen geven vanuit het principe van fundamentele beschermwaardigheid
• De partij heeft een open houding ten aanzien van embryokweek, maar vindt wel dat er een zorgvuldige afweging gemaakt moet worden tussen fundamentele beschermwaardigheid van het leven en het voorkomen van menselijk leed in de praktijk

GroenLinks/PvdA

• Er komt een wijkgerichte aanpak op landelijk niveau voor vaccinaties, want in grotere steden heeft dit al geleid tot een hogere vaccinatiegraad
• Anticonceptie komt weer terug in het basispakket
• Abortus verdwijnt uit het Wetboek van Strafrecht
• Vrouwen die naar een abortuskliniek komen, moet goed beschermd zijn tegen demonstranten

SP

• Anticonceptie, zoals de pil, het spiraaltje, condooms én sterilisatie komen in het basispakket van de zorgverzekering
• SP investeert in begeleiding van zwangere vrouwen, goede geboortezorg, kraamzorg en ondersteuning voor jonge ouders om het kind een kansrijke start te geven
• Ook moet het recht op meerouderschap worden vastgelegd

ChristenUnie

• ChristenUnie verhoogt de kinderbijslag naar 4.500 euro per jaar
• Kinderopvang en gastouderopvang worden (zo goed als) gratis
• Ouders moeten er voor hun kinderen kunnen zijn als dat nodig is en daarom is er vereenvoudiging van verlofregelingen nodig
• Met zorgverzekeraars komt er een plan van aanpak om te voorkomen dat gezinnen zonder kraamzorg starten
• Interlandelijke adoptie wordt zorgvuldig afgebouwd
• ChristenUnie blijft tegen draagmoederschap en commerciële spermadonatie en wil daarom een internationaal verbod tegen beide
• In de counseling van ongewenst zwangere vrouwen moet meer aandacht komen voor overwegingen om een zwangerschap wel of niet te willen uitdragen
• Vormen van anticonceptie die bijdragen aan een afname van ongewenste zwangerschappen
• CU is tegen brede scholing om abortuszorg aan te bieden en wil dat huisartsen huist beter worden opgeleid om vrouwen goede begeleiding te bieden bij onbedoelde zwangerschappen
• Zwangerschapsafbreking gaat dan ook niet uit het Wetboek van Strafrecht
• Succesvolle preventieprogramma’s zoals ‘Nu niet Zwanger’ krijgen een uitbreiding
• De partij is tegen het versoepelen van de abortuswetgeving en vóór herinvoering van de bedenktermijn bij abortus
• CU wijst voorstellen om de 24-wekengrens voor levensvatbaarheid vast te leggen af: Die is veel te hoog
• De NIPT-test en 13-wekenecho horen geen onderdeel te zijn van reguliere prenatale zorg
• Het huidig verbod op gebruik van embryo’s voor wetenschappelijk onderzoek en genetische modificatie blijft in stand

Partij voor de Dieren

• Vergoeding voor anticonceptiemiddelen komt voor alle leeftijden terug in het basispakket, evenals sterilisatie
• Vruchtbaarheidszorg komt voor iedereen met een medische of sociale indicatie in het basispakket
• Er komen kleinschalige geboortecentra, met doulabegeleiding en perinatale nazorg
• Begeleiding en hulp van lactatiekundigen komt in het basispakket
• Gebruik van volwaardige, plantaardige kunstvoeding wordt gestimuleerd
• Er komt uitgebreide overheidscommunicatie over vaccinatie. In plaatsen waar kinkhoest en mazelen bijvoorbeeld weer voorkomen, wordt de GGD extra ondersteund om actief voorlichting te geven voor de meest kwetsbare groepen
• Er komt geen vaccinatieplicht, ook geen indirecte
• De keuze over hoe en waar te bevallen ligt bij de persoon die bevalt. Thuisbevallen blijft mogelijk, maar is nooit noodgedwongen door een gebrek aan beschikbare verloskamers.
• De eigen bijdrage voor poliklinische bevallingen wordt afgeschaft
• Abortus blijft voor iedereen vergoed binnen de basisdekking van de zorgverzekering
• Abortus wordt uit het Wetboek van Strafrecht gehaald
• De bescherming van kinderen, ouders en donoren bij donorconceptie moet beter. Daarom komen er internationale afspraken over registratie en beperking van het aantal donorkinderen

SGP

• Abortusklinieken moeten motieven en factoren die een rol spelen bij abortus registreren. Deze informatie wordt (anoniem) gepubliceerd om hulp te kunnen verbeteren
• Abortusklinieken moeten financieel transparanter zijn met openbare jaarverslagen
• Er komt weer een vaste minimale bedenktermijn van vijf dagen bij abortus
• Abortus blijft in het strafrecht
• De 24-wekengrens is medisch achterhaald en moet daarom worden verlaagd
• Vrouwen krijgen altijd onafhankelijke voorlichting door deskundige keuzehulpbegeleiders aangeboden, buiten de abortuskliniek
• Artsen moeten vrouwen standaard alternatieven voor abortus aanbieden en vrouwen erop wijzen dat drang en dwang om een abortus te ondergaan verboden is
• Vrouwen krijgen informatie over de emotionele, psychische en fysieke klachten na een abortus
• De SGP legt activiteiten van Nederlandse abortusklinieken in het buitenland aan banden
• Er komt een Moeder en Kind Fonds voor hulp en ondersteuning aan onbedoelde zwangere vrouwen en hun (ongeboren) kindje
• In elke provincie komt tenminste één ‘babyhuis’ voor kwetsbare moeders en hun kinderen
• De SGP wil via een bestuurlijk akkoord investeren in de kraamzorg
• De eigen bijdragen voor een ziekenhuisbevalling zonder indicatie en voor kraamzorg worden geschrapt
• Er moet meer erkenning komen voor het verdriet vanwege een miskraam of stilgeboorte
• In de Huisvestingswet komt een nieuwe urgentiecategorie voor vrouwen die tijdens of direct na de zwangerschap geen woonruimte kunnen vinden
• Embryokweek voor wetenschappelijke doeleinden blijft verboden
• De mogelijkheid voor embryoselectie op basis van gezondheid of geslacht wordt ingetrokken
• De SGP wil dat alle prenatale screenings alleen worden ingezet om gezondheidszorg voor moeder en kind te bevorderen
• Er komt geen overheidsaanbod van preconceptionele dragerschapsscreening
• De overheid investeert extra in prenatale en neonatale geneeskunde
• De SGP pleit voor een maatschappelijke bezinning op vruchtbaarheidsbehandelingen
• Buitenlands donorzaad bij kunstmatige bevruchting moet verboden worden
• Ouders moeten een gefundeerde en gewetensvolle keuze maken over vaccinatie van hun kinderen

Forum voor Democratie

• De anticonceptiepil wordt weer volledig vergoed, zodat deze voor iedereen toegankelijk en betaalbaar is
• Vaccinatie blijft altijd vrijwillig, zodat burgers vrij zijn om zelf te beslissen over hun lichaam
• Abortus moet beperkt worden tot 16 weken zwangerschap
• Vanaf 8 weken zwangerschap is er een verplichte vijfdaagse bedenktermijn voor abortus

JA21

• Het recht op abortus is een belangrijk vrouwenrecht waar de partij niet aan wil tornen. Wel vindt JA21 het belangrijk om een maatschappelijk debat over de abortustermijn te blijven voeren

Volt

• Seksuele en reproductieve gezondheid en rechten komen in een EU-volksgezondheidsbeleid
• Volt maakt anticonceptie gratis door het op te nemen in de basisverzekering
• De partij stimuleert een veilige hechting, met extra begeleiding en zorg voor een stabiele leefomgeving
• Er komt meer aandacht voor een eventuele kinderwens bij (tijdelijke) situaties waarin ouders niet goed voor zichzelf kunnen zorgen
• Ouders met een laag inkomen moeten ook ouderschapsverlof kunnen opnemen zonder in de financiële problemen te komen. Ouders die het minimumloon verdienen, mogen tijdens hun ouderschapsverlof 100 procent van hun loon houden
• (Aanstaande) ouders krijgen laagdrempelige, professionele ondersteuning bij het stoppen met roken of vapen, bij alcohol- en drugsgebruik en bij mentale klachten rondom zwangerschap en geboorte
• Er komt een nieuw wettelijk recht op een periode van ‘aanpassingsverlof’ om ouders van een kind met een intensieve zorgvraag in staat te stellen om de zorg goed te regelen
• Er komt meer voorlichting over vaccinaties via de huisarts, het consultatiebureau, de kinderarts, het RIVM en de kinderopvang en/of gastouder
• Abortus gaat uit het Wetboek van Strafrecht
• Met een bufferzone rondom abortusklinieken mogen geen demonstranten in de buurt staan

BIJ1

• Abortus gaat uit het Wetboek van Strafrecht
• Anticonceptie wordt weer volledig vergoed
• Subsidies aan organisaties die doen alsof ze hulp bieden aan ongewenst zwangeren, worden stopgezet
• Ervaringsdeskundigen krijgen een actieve rol bij het ontwikkelen van beleid rond abortuszorg
• Abortuszorg hoort daarnaast tot de reguliere zorg: dit betekent dat er in verloskundigenpraktijken en andere medische centra abortusafdelingen moeten komen
• Huisartsen én verloskundigen mogen de abortuspil voorschrijven, in nauwe samenwerking met abortusartsen
• Vruchtbaarheidsbehandelingen, inclusief eiceldonatie, ivf en KID, worden voor iedereen toegankelijk – ongeacht gender, neurodivergentie, beperking en relatievorm
• Vrouwen die zwanger zijn en gaan bevallen hebben altijd het recht om zelf te beslissen wat er met hun lichaam gebeurt
• Er komt een wet op draagouderschap, die kinderen, draagouders en wensouders moet beschermen, én ervoor zorgt dat internationaal draagouderschap aan strenge eisen voldoet
• Er komt een wet voor meerouderschap
• Aan interlandelijke adoptie moet een einde komen
• Adoptie binnen Nederland kan alleen wanneer de gegevens van biologische ouders beschikbaar blijven voor het geadopteerde kind
• Mensen die als kind zijn geadopteerd, hebben het recht op kennis over hun afstamming

De PVV heeft geen standpunten omtrent anticonceptie, abortus, zwangerschap, geboorte of ouderschap. DENK heeft het nieuwste verkiezingsprogramma nog niet gepubliceerd.