Nekbreuk ouderen meestal goed te behandelen met halskraag; operatie vaak niet nodig

Als een oudere een nekbreuk heeft, dan is dat meestal een densfractuur. Normaal zouden zij hiervoor geopereerd moeten worden, maar uit onderzoek van neurochirurg Jeroen Huybregts van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) blijkt dat opereren vaak helemaal niet nodig is. Een halskraag helpt de nek correct stabiliseren en voorkomt daarmee een onnodig invasieve behandeling. Dit meldt het LUMC.

Behandelaren op internationaal niveau waren het niet met elkaar eens over wat nu effectiever was bij een densfractuur: opereren of een halskraag. Daar was ook nooit bewijs voor, maar dankzij het onderzoek van Huybregts wel. Densfracturen bij ouderen kunnen nu vol overtuiging behandeld worden met een halskraag. Dat krijgt bij het LUMC dan ook de voorkeur boven een operatie.

Nek draaien

Ouderen zijn gevoelig voor densfracturen, bijvoorbeeld wanneer zij struikelen en met hun hoofd tegen een muur vallen. Daarbij steekt een botstructuur vanuit de tweede nekwervel omhoog. Het uitsteeksel daarvan past in de ring van de eerste nekwervel, die ervoor zorgt dat het hoofd draait. “Je hoofd draait als het ware om de as van dit punt heen. Bij een densbreuk breekt dit uitsteeksel, de dens, af”, legt Huybregts uit.

Dwarslaesie

Zo’n dertig jaar geleden werden ouderen met een densbreuk nog met een metalen constructie op bed gehouden, uit angst voor een dwarslaesie. Maar dat kwam er eigenlijk nooit van. Desondanks kwam 25 procent van de patiënten aan de gevolgen van de fractuur te overlijden. De reden? Omdat zij lange tijd op hun rug moesten liggen, ontwikkelden zij een gevaarlijke longontsteking. Na de metalen constructie, kwam de operatie als standaardbehandeling. “Bij deze operatie schroeven chirurgen soms de dens zelf vast, maar vaker maken ze de eerste en tweede halswervel aan elkaar”, legt de neurochirurg uit. Hoewel mensen sneller herstellen, zit er ook een permanente bijwerking aan vast: ze kunnen hun hoofd niet meer goed draaien.

Halskraag in de meeste gevallen voldoende

Tien jaar lang onderzocht Huybregts de resultaten na een operatie en de resultaten na de halskraag – ofwel halo-vest. Zijn duidelijke conclusie is nu dat beide behandelingen ongeveer dezelfde resultaten behandelen. De voorkeur gaat dan ook uit naar een halskraag in plaats van een operatie. Met name voor ouderen zijn operaties intensief. “En ze kennen complicaties, soms zelfs met fatale gevolgen. Onze studie toont aan dat een halskraag in de meeste gevallen voldoende is.” Want zelfs als de breuk niet volledig is vastgegroeid, hebben ouderen niet méér klachten dan wanneer dat wel zo is.

Een niet volledig genezen fractuur hoeft ook niet geopereerd te worden als er geen klachten zijn, zo luidt de conclusie. Een densfractuur leidt dus niet tot neurologische schade als alleen behandeld wordt met een halo-vest. Maar: bij complexe breuken of aanhoudende nekpijn blijft een chirurgische ingreep wél nodig.