Wet langdurige zorg: welke zorg valt onder de Wlz?

De Wet langdurige zorg (Wlz) regelt zorg voor ouderen, mensen met een beperking en mensen met een psychische aandoening die langdurig zware en intensieve zorg nodig hebben. Of iemand hiervoor in aanmerking komt hangt af van het oordeel van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Aan welke voorwaarden je moet voldoen voor Wlz-zorg en welke zorg onder de Wet langdurige zorg valt, lees je hier. 

Voorwaarden voor Wlz-aanvraag

Het CIZ beoordeelt wie recht heeft op zorg vanuit de Wet langdurige zorg. Hoewel iedere situatie anders is, zijn er wel enkele voorwaarden waar je vooraf rekening mee kunt houden. Zo is het alleen zinvol om een aanvraag te doen bij ziekte, aandoening, stoornis of handicap en als daarvoor levenslang zorg nodig is. Ook is een voorwaarde dat iemand niet zelf hulp kan inschakelen als hij of zij in een onveilige situatie zit. Dit betekent kortweg dat iemand niet voor zichzelf kan zorgen en zichzelf bijvoorbeeld niet kan wassen, kleden of voeden, óf kan zorgen voor zijn of haar eigen veiligheid. Dit heeft namelijk grote gevolgen voor de gezondheid en brengt het risico op infecties en zelfverwaarlozing met zich mee. Tot slot moet er dag en nacht iemand in de buurt zijn, omdat de aanvrager niet zelf kan inschakelen wanneer dit nodig is.

Zorg in de Wet langdurige zorg

Er zitten zes vormen van zorg in de Wlz en dat zijn verblijf in een zorginstelling, persoonlijke verzorging en verpleging, medische zorg, dagbesteding, vervoer naar de plek van dagbesteding of dagbehandeling en hulpmiddelen.

Met een Wlz-indicatie van het CIZ kun je in een zorginstelling verblijven, waar je naast zorg ook maaltijden en hulp in de huishouding krijgt. Onder persoonlijke verzorging en verpleging valt bijvoorbeeld hulp bij het aankleden en wassen en onder medische zorg vallen behandelingen voor aandoeningen of beperkingen, maar ook bezoeken aan de huisarts, tandarts, fysiotherapeut of psycholoog. Dagbesteding wordt onder voorwaarden ook vergoed vanuit de Wlz en omvat bijvoorbeeld dagbesteding in een activiteitencentrum, begeleid vrijwilligerswerk of een sportactiviteit. Soms is het nodig om met vervoer naar een activiteitencentrum of behandeling te gaan en dat wordt dan ook vanuit de Wlz vergoed.

Ook krijgen mensen onder meer rolstoelen en medicijnen vergoed via de Wlz, als aan voorwaarden wordt voldaan.

Kortweg is de zorg die je kunt ontvangen uit de Wlz thuiszorg, begeleiding, hulp bij eten en drinken, hulp bij het huishouden, hulp bij medicijngebruik, logeeropvang, palliatief terminale zorg, spoedzorg en spoedopvang. Tegelijkertijd hóeft deze zorg niet vanuit de Wlz vergoed te worden, maar kan dat ook via één van de andere wetten.

Intensieve zorg niet altijd vergoed via Wlz

Niet iedereen die intensieve zorg ontvangt, krijgt van het CIZ een indicatie voor de Wet langdurige zorg. Soms valt de zorg die zij nodig hebben onder de Wet maatschappelijke ondersteuning of wordt de zorg vergoed vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw). Dit is bijvoorbeeld het geval als de aanvrager lichamelijk in staat is om zelf hulp in te roepen, hij of zij zelf goed kan beoordelen wanneer hulp nodig is en wanneer er niet direct gevaarlijke situaties ontstaan als er op hulp gewacht moet worden. Is dit het geval, dan krijgt iemand ondersteuning vanuit de gemeente of zorgverzekeraar.

Zorg vanuit Wet langdurige zorg thuis

Het is mogelijk om Wlz-zorg thuis te ontvangen, mits de cliënt daarmee veilig thuis kan blijven wonen. Er zijn verschillende mogelijkheden voor zorg vanuit de Wet langdurige zorg thuis. Zo kan één zorgaanbieder alle zorg thuis leveren, ook de maaltijden, hulp bij het huishouden en dagbesteding. Hiermee krijgt iemand eigenlijk dezelfde zorg als in een zorginstelling, maar dan thuis. Dit pakket heet het volledig pakket thuis (vpt). Mensen die hiervoor in aanmerking komen moeten wel hun eigen huur of hypotheek betalen.

Ook kunnen verschillende zorgaanbieders thuis zorg leveren, maar dan worden de maaltijden niet verzorgd. Ook hier geldt dat iemand zijn eigen huur of hypotheek moet blijven betalen. Als een zorgaanbieder een contract heeft met het zorgkantoor, wordt bij die aanbieder zorg in natura afgenomen. Dit betekent dat een cliënt geen keuzevrijheid heeft. Sommige aanbieders zijn wel zelf uit te kiezen en worden betaald vanuit het persoonsgebonden budget (pgb).

Wie alle zorg thuis zelf wil regelen, doet dat via het pgb. De Sociale Verzekeringsbank betaalt de zorgverleners uit. Declaraties hiervoor worden dan ook bij de SVB ingediend. Per zorgaanbieder moet de cliënt een individueel zorgcontract opstellen.

Wlz-zorg voor cliënten met psychische stoornis

Meestal wordt iemand met een psychische stoornis behandeld op grond van de Jeugdwet en Zorgverzekeringswet, in sommige gevallen kunnen volwassenen ook aanspraak maken op zorg vanuit de Wlz. Dit is het geval als de client voldoet aan de Wlz-toegangscriteria en na 3 jaar (ofwel 1095 dagen) in een psychiatrische instelling verblijft, omdat dit nog steeds noodzakelijk is voor behandeling van de stoornis (voortgezet verblijf). Ook moet de behandeling van de psychische aandoening een integraal onderdeel zijn van de specifieke behandeling bij verblijf met behandeling.

Door: Nationale Zorggids / Johanne Levinsky