In Nederland worden elk jaar ongeveer 265 baby’s veel te vroeg geboren, na 24 tot 26 weken zwangerschap. Er wordt nu onderzoek gedaan naar een nieuwe technologie om deze extreem te vroeg geboren baby’s op te vangen, waarbij de situatie in de baarmoeder wordt nagebootst. Het Centrum voor Ethiek en Gezondheid (CEG) signaleert nieuwe vraagstukken bij de doorontwikkeling hiervan. Dat begint volgens het CEG bij het scheppen van reële verwachtingen van de technologie, waardoor de maatschappelijke wenselijkheid kan worden afgewogen. Dit melden het CEG en de Gezondheidsraad.
Hoe korter de zwangerschap duurt, hoe groter de kans is dat een kind vlak na de geboorte overlijdt of leeft met gezondheidsrisico’s. Om de risico’s op complicaties te verminderen, wordt momenteel onderzoek gedaan naar de kunstamnion- en placentatechnologie (KAPT). De KAPT bootst de situatie in de baarmoeder na. Hierdoor zou de overlevingskans van de veel te vroeggeboren baby toenemen en risico’s op ernstige beperkingen afnemen.
Reëlere verwachtingen
De KAPT is bij het grote publiek beter bekend als de kunstbaarmoeder. Het CEG stelt dat deze benaming irreële verwachtingen schept. De technologie neemt niet de complexe functie van de baarmoeder over, maar bootst enkel de omgeving na waarin de baby zich tijdens de zwangerschap bevindt. Daarmee is de KAPT een alternatief voor de eerste opvang van veel te vroeggeboren kinderen in de huidige couveuse. Een volledige ontwikkeling van een embryo naar een kind in de KAPT is in de nabije toekomst zeer onwaarschijnlijk.
Nieuwe technologie met nieuwe vraagstukken
Ondanks dat deze resultaten veelbelovend zijn, signaleert het CEG nieuwe vraagstukken ten opzichte van de reguliere couveuse. Zo zijn de korte- en langetermijngevolgen voor de lichamelijke en cognitieve ontwikkeling van het kind onduidelijk. Net als de invloed van de onmogelijkheid van direct contact tussen ouders en kind in de KAPT op de emotionele hechting tussen hen. Het CEG vraagt ook om speciale aandacht voor de patiëntenselectie voor het eerste menselijk onderzoek. En voor de keuzes waarvoor ouders komen te staan wanneer de KAPT beschikbaar zou zijn voor de vroege opvang van hun kind.
Debat over maatschappelijke waarde en wenselijkheid
Tot nu toe is er geen onderzoek gedaan naar de wenselijkheid en waarde van de ontwikkelingen van en investeringen in deze technologie. Het CEG beveelt aan om hierover vóór doorontwikkeling met een brede kring betrokkenen een debat te beginnen. Een voorwaarde van dit debat is het scheppen van een realistisch beeld van de technologie en de mogelijkheden die het voorlopig biedt aan een kleine, specifieke groep. Het CEG benadrukt dat het niet enkel gaat om de veiligheid en effectiviteit van de KAPT, maar ook om de waarde die de maatschappij eraan toekent.
Door: Nationale Zorggids
