Het komt gelukkig niet vaak voor maar er zijn vrouwen die kort na de bevalling een postpartum psychose, ofwel kraambedpsychose, hebben. In de meeste gevallen ontstaat dit binnen een week na de bevalling maar het kan tot de eerste vier weken erna gebeuren. De aandoening is zeldzaam, want het komt bij 1 op de 1.000 vrouwen voor. Maar wat betekent het voor een vrouw als zij een postpartum psychose heeft? Hoe lang duurt het en hoe herken je een kraambedpsychose?
Vrouwen met een postpartum psychose hebben – net als anderen met een ‘gewone’ psychose - last van wanen en hallucinaties. Ook verliezen ze het contact met de werkelijkheid en kunnen ze denken dat hun pasgeboren baby niet van hen is, ze hebben mogelijk suïcidale gedachten of denken eraan om hun baby iets aan te doen. Soms horen ze stemmen, voelen ze zich verward en kunnen ze over het algemeen niet goed voor hun baby zorgen door alles wat er gaande is.
Hoe zo’n psychose precies ontstaat is niet bekend. Aanleiding is de geboorte van het kind, maar de hypothese voor wat erna gebeurt is dat het immuunsysteem van de vrouw na de bevalling verandert. Uit het onderzoek van het Erasmus MC in 2013 blijkt dat het immuunsysteem van deze vrouwen ontregeld is, waardoor de hersenfuncties worden aangetast. Het aantal aangeboren afweercellen in het bloed blijkt verhoogd tijdens een psychose, terwijl daar geen logische aanleiding voor is. De afweercellen hinderen de hersenfuncties, waardoor een psychose kan worden veroorzaakt. De meeste vrouwen met een postpartum psychose hebben geen voorgeschiedenis met psychische kwetsbaarheid.
Wat gebeurt er met een vrouw met kraambedpsychose?
Vrouwen met een kraambedpsychose hebben zo snel mogelijk medische hulp nodig. Samen met hun kindje worden ze dan opgenomen in het ziekenhuis of in sommige gevallen een psychiatrische kliniek. In het Erasmus MC is er een speciale Kliniek Zwangerschapspsychiatrie waar vrouwen terechtkunnen met psychiatrische problemen die tijdens de zwangerschap ontstaan, maar ook voor problemen die erna ontstaan – zoals een kraambedpsychose. Het Erasmus MC deed ruim tien jaar geleden een uniek onderzoek hiernaar en is dus gespecialiseerd in het onderwerp. Vrouwen die hier last van hebben zijn vaak goed te behandelen met medicijnen en het Erasmus MC weet: vaak is het maar eenmalig.
Hoe kun je een tweede keer voorkomen? Door meteen na de tweede bevalling te starten me lithium of antipsychotica. Belangrijk is wel dat vrouwen voorafgaand aan hun eerste zwangerschap géén manische of psychotische perioden hadden. Vrouwen die dat wel hadden, bleken namelijk zonder medicatie tijdens de zwangerschap instabiel.
POP-poli
Vrouwen hoeven niet speciaal naar het Erasmus MC om daar behandeld te worden. Verschillende ziekenhuizen verspreid door het land hebben een POP-poli (Psychiatrie, Obstetrie en Pediatrie). Daar kan een vrouw ook terecht voor hulp bij psychische klachten voor, tijdens of na de zwangerschap.
Door: Nationale Zorggids / Johanne Levinsky
Bronnen: MIND, Lentis, Psychosenet, RTV Rijnmond, Erasmus MC
