Normal_geld_briefgeld_munten

Zorgverzekeraars belonen of korten ziekenhuizen zelden op basis van de geleverde prestaties. Hoewel kwaliteit en doelmatigheid al jaren parameters zijn bij het inkopen van zorg, verschuift er in de praktijk maar weinig. Uit een financiële analyse van de jaarverslagen van de Nederlandse ziekenhuizen blijkt dat in de periode 2007-2014 slechts 2 tot 3 procent van het budget werd herverdeeld. Dit meldt Radboudumc. 

Niek Stadhouders deed onderzoek hiernaar en spitste zich toe op kostenbeheersingsbeleid voor de zorgsector. Hij spitte 2.250 beleidsopties uit 710 wetenschappelijke publicaties door. Wat de budgetverschuivingen betreft, kent de Wet maatschappelijke ondersteuning en pgb-zorg vrij veel dynamiek. In de onderzochte periode ging daar tot wel 10 procent van het geld naar een andere zorgaanbieder.

Marktconcentratie en marktmacht

Dat dit percentage voor ziekenhuizen veel lager ligt kan komen door een hoge marktconcentratie en de marktmacht van ziekenhuizen, gebrek aan transparantie van uitkomsten en beperkingen op het gebied van selectief contracteren. Bovendien hebben zorgverzekeraars naast financiële prikkels nog andere mogelijkheden om kwaliteit en doelmatigheid in ziekenhuizen te verbeteren. Bijvoorbeeld door contractafspraken over volumes en kwaliteit te maken of door zorgaanbieders te stimuleren best practices van elkaar over te nemen.

Volgens Stadhouders wijzen de uitkomsten er op dat het Nederlandse systeem van ‘gereguleerde concurrentie’ minder marktdynamiek in de ziekenhuiszorg brengt dan verwacht. Hij pleit er voor om op alle niveaus de transparantie te verhogen. Bijvoorbeeld door beleid dat voor kostenbeheersing moet zorgen,  zorgvuldig te monitoren en te evalueren, de effecten van zorginkoop van verzekeraars beter in kaart te brengen en de kwaliteitsuitkomsten van zorgaanbieders openbaar te maken.

Besparing via andere route weglekken

Kostenbesparende maatregelen worden nogal eens teniet gedaan doordat de besparing via een andere route alsnog ‘weglekt’, stelt Stadhouders. “Zodra de overheid een eigen bijdrage voor een ingreep verplicht stelt, blijven sommige patiënten weg”, geeft hij een voorbeeld. “Dit leidt tot een besparing op zorgkosten. Maar, voor een zorgaanbieder betekent het wegblijven van klanten een inkomstendaling. Dit ‘gat in de begroting’ kan worden gevuld door de behandelintensiteit van de patiënten die wél komen iets te verhogen. Waardoor de effectiviteit van de beleidsmaatregel uiteindelijk misschien wel nihil is. Wil je effectief zijn, dan moet gekeken worden hoe je dit ‘weglekken’ kunt voorkomen.”  

Door: Nationale Zorggids