De monitor is opgesteld voor de uitbraak van het coronavirus. De middelen waar nu op de intensive cares een mogelijk tekort voor lijkt te zijn, vallen niet onder dure geneesmiddelen en zijn dus niet in deze monitor meegenomen.

 

De afgelopen zes jaar zijn de uitgaven aan geneesmiddelen in de medisch-specialistische zorg elk jaar gestegen. Dit komt vooral door een toename van het aantal patiënten. Het aandeel dure geneesmiddelen is in vergelijking met de totale uitgaven aan medisch-specialistische zorg gestegen van 6,8 procent in 2012 naar 9,5 procent in 2018. De verwachting is dat de totale kosten blijven stijgen, omdat er weinig tot geen patenten vervallen en er meer nieuwe dure geneesmiddelen op de markt komen.

 

De NZa constateert dat zorgverzekeraars en ziekenhuizen hun rol pakken als het gaat om het scherp inkopen en onderhandelen over dure geneesmiddelen. Zorgverzekeraars hebben met ziekenhuizen in 2018 lagere contractprijzen voor geneesmiddelen afgesproken dan in eerdere jaren. Ziekenhuizen worden hierdoor geprikkeld scherper te onderhandelen bij fabrikanten en bleken inderdaad beter in staat kortingen te bedingen dan in eerdere jaren.

 

Om de toename van patiënten in de sector te beheersen, is het belangrijk dat ziekenhuizen geneesmiddelen kunnen inzetten bij patiënten die er het meeste voordeel van hebben. Ziekenhuizen kunnen dit gepast gebruik nog niet goed toepassen, omdat zij actuele plaatsbepalingen van geneesmiddelen en gegevens over de effectiviteit missen.

 

Ook de bekostiging van dure geneesmiddelen en de nacalculatieafspraken geven geen prikkel tot het beheersen van het volume. De NZa vindt het belangrijk dat het Zorginstituut en branchepartijen en beroepsverenigingen van zorgaanbieders en zorgverzekeraars afspraken maken over actuele informatie over de therapeutische waarde en plaatsbepaling van geneesmiddelen.

 

De toegankelijkheid tot verzekerde geneesmiddelen binnen het ziekenhuis is niet in het geding. Zorgaanbieders en zorgverzekeraars geven wel aan dat er een grote kans is op verdringing van andere medisch-specialistische zorg, al ziet de NZa daar geen concrete aanleiding voor.

 

Soms moeten patiënten wachten op een verzekerd geneesmiddel. Dat is wanneer zorgverzekeraars een geneesmiddel selectief bij een aantal ziekenhuizen inkopen en als de arts niet (zeker) weet of het in zijn of haar ziekenhuis is ingekocht. Het is in het belang van de patiënt dat zorgverzekeraars tijdig duidelijk maken aan ziekenhuizen of een geneesmiddel wel of niet bij hen is ingekocht en onder welke voorwaarden. De NZa verwacht van zorgverzekeraars dat zij hun verzekerden actief informeren over hun inkoopbeleid en dat zij individuele verzekerden kunnen laten weten wat dat voor hen betekent.