Longkanker zonder te roken: hoe zeldzaam is dat?

Freek Rikkerink van Suzan & Freek heeft uitgezaaide longkanker en hierdoor geen kans op genezing. Veel Nederlanders vragen zich af hoe de 32-jarige Freek zo jong longkanker heeft kunnen krijgen en hoe het kan dat het meteen is uitgezaaid. Longarts en oncoloog Annelies Janssens (UZA) legt een en ander uit.

De ziekte wordt volgens Janssens pas laat ontdekt, omdat patiënten in het begin weinig of geen klachten hebben. Daardoor is genezing vaak niet meer mogelijk. Wie aan longkanker denkt, denkt vaak aan roken. Volgens KWF Kankerbestrijding heeft ongeveer 75 procent van alle mensen met longkanker dit gekregen door roken. Zelfs wie alleen passief meerookt of als kind in een rokersgezin opgroeide, loopt verhoogd risico. Maar ook andere factoren zoals COPD, radon of asbest spelen een rol, en luchtvervuiling speelt een steeds grotere rol.

Symptomen longkanker

Longkanker geeft vaak pas klachten als de ziekte als is uitgezaaid. Dan krijgen patiënten bijvoorbeeld botpijn, hoofdpijn of extreme vermoeidheid. Soms is er sprake van bloed in opgehoest slijm of aanhoudende longontstekingen. Uitzaaiingen komen voor in de botten, hersenen, lever en bijnieren. Vroege ontdekking gebeurt dan ook meestal toevallig, bijvoorbeeld bij een longfoto na een ongeluk. De diagnose volgt op een weefselonderzoek, waarna artsen kijken of de kanker nog lokaal is of al is verspreid.

Overlevingskansen

Bij plaatselijke tumoren is een operatie mogelijk. In latere stadia volgen chemo en immunotherapie. Die laatste behandeling geeft de afgelopen jaren betere vooruitzichten. Volgens Janssens is slechts 30 procent van de gevallen er op tijd bij en zit 50 procent van de patiënten met longkanker in de uitgezaaide fase zonder kans op genezing. De 5-jaarsoverleving voor longkanker is 27 procent en na 10 jaar is dat slechts 13 procent.

Longkanker komt vooral voor bij mensen tussen de 60 en 70 jaar, maar soms ook bij jongere volwassenen. De ziekte is inmiddels een van de meest voorkomende en dodelijke vormen van kanker. Bij mannen is het aantal diagnoses iets gedaald, maar bij vrouwen stijgt het nog steeds. Maar, zegt Janssens, als iedereen stopt met roken kan het weer een zeldzame kanker worden. “Toch lijkt er ook een genetische component mee te spelen in de kans dat je deze vorm van kanker krijgt. We zien dat longkanker in sommige families vaker voorkomt.”

Zeldzaam

Bij veel jonge mensen die nooit hebben gerookt is er dus eigenlijk geen duidelijke oorzaak. Volgens Janssens is het pure pech. Ook omgevingsfactoren en luchtvervuiling blijft speculatief, stelt ze. Immers, iedereen ademt dezelfde lucht in en weinig niet-rokers krijgen longkanker.

_{Bronnen: Algemeen Dagblad, RIVM, KWF Kankerbestrijding, IKNL en Trimbos-instituut}