Lean is een filosofie en een manier van werken waarbij iedereen en alles in een organisatie gericht is op het zo 'slank' mogelijk maken van processen. In een Lean bedrijfsproces wordt er gestreefd naar het structureel elimineren van verspilling. In veel ziekenhuizen is belangstelling voor het creëren van een organisatie waarin ruimte is voor het continu verbeteren en waarin management, professionals en de andere medewerkers elke dag nadenken over de vraag hoe het werk slimmer en beter georganiseerd kan worden.

Het adviesbureau Morgens heeft de zogenoemde Lean-transitie onderzocht in 21 Nederlandse ziekenhuizen. Een kwart van de onderzochte ziekenhuizen is al meerdere jaren met Lean bezig, maar bij het merendeel blijkt de verbetermethode een projectmatig, gefragmenteerd karakter te hebben. Als er al resultaten worden gehaald, worden deze niet organisatiebreed bekend. Frank van Berkel, partner bij Morgens: 'Het is een groot risico dat ziekenhuizen niet doorzetten en blijven steken in de eerste ontwikkelfase van Lean transitie.'

Het slagen van een Lean-transitie valt of staat met de inzet van het management. 'Lean begint met een sponsor aan de top, iemand die gelooft in Continu Verbeteren, in de lange termijnopbrengsten', stelt Morgens. 'Daar waar de top minder betrokken is of minder zichtbaar zijn de resultaten ook minder groot of is de snelheid van de Lean-transitie beduidend minder.'

Verder heeft Lean alleen kans van slagen als van bovenaf de urgentie ervan wordt uitgedragen en als er sprake is van stabiliteit en voorbeeldgedrag aan de top. Het adviesbureau Morgens benadrukt dat een Lean Transitie niet moet worden gestart vanuit het oogpunt om op korte termijn kosten te besparen. Dit roept doorgaans veel weerstand op bij met name de medische staf.

© Nationale Zorggids