Onderzoek: huisartsentekort in Limburg begint al bij selectie voor geneeskunde

Limburg kampt al jaren met een tekort aan huisartsen, maar volgens een onderzoeker van het UMC Utrecht ontstaat dat probleem al vóórdat studenten aan de opleiding geneeskunde beginnen. In een Kamerstuk pleit zij ervoor om kandidaten uit Limburg bij de numerus fixus extra kansen te geven, omdat zij later vaker terugkeren naar hun eigen regio. Dit meldt L1 Nieuws.

Uit haar onderzoek naar de herkomst van bijna 58.000 eerstejaars geneeskundestudenten tussen 2000 en 2024 blijkt dat grote delen van Limburg in 25 jaar tijd nauwelijks instroom hebben gehad. In sommige gemeenten stroomden minder dan tien studenten door naar geneeskunde, terwijl regio’s als Het Gooi ruim boven de honderd uitkomen.

Tekort het grootst in Noord‑Limburg

Vooral in gemeenten als Venray, Beesel en Nederweert is het tekort aan huisartsen merkbaar. Volgens de onderzoeker komt dat mede doordat universiteiten bij de selectie geen rekening houden met kandidaten die juist in tekortregio’s willen gaan werken. Daardoor blijft de instroom vanuit Limburg structureel laag.

Onderadvisering remt doorstroom naar vwo

Een belangrijke verklaring ligt volgens het onderzoek in het basisonderwijs. In verschillende Limburgse gemeenten krijgen kinderen met een lage sociaaleconomische achtergrond relatief vaak een lager schooladvies dan hun eindtoetsscore rechtvaardigt.

In plaatsen als Bergen en Schinveld krijgt ongeveer dertig procent van deze leerlingen een lager advies. Daardoor bereiken minder kinderen het vwo, en verkleint de groep die überhaupt toegang kan krijgen tot de studie geneeskunde.

Buitenlandse voorbeelden laten andere aanpak zien

De onderzoeker verwijst naar Duitsland, waar via de zogenoemde Landarztquote opleidingsplaatsen worden gereserveerd voor studenten die zich verbinden aan regio’s met huisartsentekorten. In Noordrijn‑Westfalen is dat bijvoorbeeld acht procent van de plekken. Volgens haar laat dit zien dat selectie op basis van regionale behoefte mogelijk en effectief is.

Achtergrond van artsen sluit niet altijd aan bij patiënten

Daarnaast benadrukt zij dat ongelijkheid in het onderwijs doorwerkt in de zorg. Veel artsen komen uit welvarende gezinnen, terwijl patiënten vaak uit kwetsbare milieus komen. Toekomstige huisartsen die zelf ervaring hebben met die leefwereld, zouden volgens haar beter kunnen aansluiten bij hun patiënten.

Streektaal als extra selectiecriterium

Tot slot pleit zij ervoor om in de selectie ook te kijken naar taalvaardigheid, inclusief streektaal. In Limburg drukken patiënten hun klachten vaak het best uit in het Limburgs. Huisartsen die die taal spreken, kunnen volgens haar beter communiceren en daardoor betere zorg leveren.