Zelfregie- en herstelcentra zijn laagdrempelige locaties waar lotgenoten elkaar ontmoeten, cursussen worden gegeven en dagbesteding wordt georganiseerd. Uit een rondgang langs 35 centra (een representatieve selectie van de 80 centra in Nederland) blijkt dat hun bezoekers in de afgelopen periode geconfronteerd werden met toenemende psychische klachten, waaronder angst en paniek. Velen kwamen in een isolement terecht, zagen reguliere zorg en vaak ook sociale zekerheid wegvallen en voelden zich of waren daadwerkelijk onveilig.

 

Het gaat om mensen die vaak al in isolement leven en gauw uit beeld raken; contact blijven houden is essentieel. Het netwerk dat deze mensen via het zelfregie-initiatief hadden opgebouwd, maakte in deze periode wezenlijk verschil. De meeste zelfregie-initiatieven hebben in de corona-crisis in korte tijd een alternatief aanbod gecreëerd, met online- trainingen en -informatie, digitale huiskamers, -ontmoeting en -ontspanning. Op veel on- en offline manieren is er contact gehouden met zoveel mogelijk extra kwetsbare bezoekers.

 

De zelfregie- en herstelcentra geven aan dat zij wisselende ervaringen hebben in de samenwerking met gemeenten en andere organisaties en slechts in enkele gevallen betrokken werden bij het beleid. De centra die niet bij het regionale beleid betrokken zijn, ervaren dit als een gemiste kans omdat de ervaringsdeskundige medewerkers bij uitstek weten wat nodig is en wat werkt voor mensen met een psychische kwetsbaarheid.

 

Om vorm te geven aan het heropenen van voorzieningen is samenwerking en ondersteuning nu extra belangrijk. MIND stelde hierover onlangs met de VNG een handreiking op die daarbij kan helpen. Sommige voorzieningen maken zich daarbij zorgen over bezuinigingen nu gemeenten het zelf financieel moeilijk hebben.

 

• Digitale communicatiemiddelen zijn inmiddels als een noodzakelijke levensbehoefte te beschouwen. Stel deze beschikbaar.

• Maak gebruik van de Handreiking heropenen algemene voorzieningen om laagdrempelige ontmoeting gaandeweg weer uit te breiden.

• Ontwikkel een goede mix van online en offline contact en cursussen.

• Betrek ervaringsdeskundigen van zelfregie- en herstelcentra en belangenbehartigers bij beleid. Zoek samenwerking om in de regio een evenwichtig aanbod van zorg en welzijn voor mensen met een psychische kwetsbaarheid te realiseren. Gebruik daarbij hulpmiddelen als de Bouwstenen voor participatie en herstel vanuit zelfregie.

• Gemeenten: investeer in de zelfregie- en herstelcentra en zoek naar een duurzame vorm om ze te continueren.