Normal_pexels-andrea-piacquadio-3768114

De ‘dementie-tsunami’ wordt minder hoog dan gedacht. Het risico dat iemand dement wordt, is nu 13 procent kleiner dan tien jaar geleden, blijkt uit de grootste studie die ooit op dit gebied is gedaan. Als de daling voortzet krijgen alleen al in Europa en de VS de komende decennia miljoenen minder mensen dementie dan tot nu toe werd gedacht. Het onderzoek, gepubliceerd in Neurology, is uitgevoerd onder leiding van het Erasmus MC en de Harvard School of Public Health.

 

Het onderzoeksresultaat is opvallend. "Belangengroeperingen en onderzoekers waarschuwen al jaren – terecht – voor een tsunami van de ziekte van Alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie. Maar er gloort dus licht aan het einde van de  tunnel’’, zegt hoofdonderzoeker en arts-epidemioloog Frank Wolters. De onderzoekers hebben ruim 49.000 mensen gevolgd van 65 jaar en ouder. De ouderen deden mee aan zeven grote bevolkingsonderzoeken in de VS en Europa. Van hen werden allerlei gezondheidsgegevens verzameld. Zo zagen de onderzoekers dat ruim 4.200 mensen uit de onderzoeksgroep dementerend werden, bijna 9 procent. 

Risico daalt met 13 procent

Het risico op dementie neemt toe naarmate mensen ouder zijn. "We hebben daarom voor verschillende leeftijden gekeken hoe groot het risico was dat de deelnemers dementie zouden ontwikkelen. We zagen dat de afgelopen 30 jaar het risico ieder decennium daalde met 13 procent. Iemand die tien jaar geleden 70 jaar was, had een 13 procent hoger risico om binnen 5 jaar dement te worden dan iemand die nu 70 jaar is. En een 70-jarige aan het begin van deze eeuw had weer een 13 procent hoger risico dan 70 jarigen in 2010.”

Alzheimer daalt sterker

Dementie is een verzamelnaam voor meer dan tien hersenziektes, waarvan Alzheimer de bekendste is. Zo’n 280.000 Nederlanders hebben de ziekte. De onderzoekers hebben het risico op Alzheimer apart onderzocht en zagen daar ook een afname van het risico. Een iets sterkere daling zelfs dan van dementie in het algemeen. Het risico om Alzheimer te krijgen daalt iedere 10 jaar met 16 procent.

"Ons onderzoeksresultaat is geweldig nieuws omdat het laat zien dat we dementie kunnen beïnvloeden. De genetische risicofactoren van de deelnemers zijn namelijk niet veranderd. De grote vraag is dus: wat is er de afgelopen decennia wél gebeurd in Europa en de VS, waardoor het risico op dementie is gedaald? Als we die antwoorden vinden, hebben we belangrijke sleutels in handen om dementie verder aan te pakken.’’

Aanpak hart- en vaatziekten

Hoewel nog niet wetenschappelijk vastgesteld, durft de onderzoeker voorzichtige verklaringen wel aan. Wolters: "Zowel in Europa als in de Verenigde Staten hebben artsen en onderzoekers hart- en vaatziekten flink aangepakt. Onder andere door patiënten met hoge bloeddruk en veel slecht cholesterol op te sporen en te behandelen, en roken te minderen. Met het terugdringen van de epidemie van hart- en vaatziekten lopen ook de hersenen op leeftijd minder schade op.’’

Een andere verklaring voor het dalende risico op dementie, zou opleidingsniveau kunnen zijn’’, zegt Wolters. "We zien dat meer mensen een hoger opleidingsniveau hebben. Verschillende onderzoeken laten zien dat mensen met een hogere opleiding minder vaak dement worden. Het lijkt erop dat door te leren je hersenen een reserve opbouwen tegen slijtage later in het leven.’’

Aantal mensen met dementie neemt toe 

Het totale aantal mensen met dementie blijft wel toenemen, benadrukt Wolters. "Dat lijkt in tegenspraak met onze bevinding dat het risico afneemt voor een individu om voor een bepaalde leeftijd dementie te krijgen, maar dat is het niet.. Hoe ouder je wordt, hoe groter de kans namelijk is om dement te worden. De bevolking blijft groeien én de mensen worden gemiddeld steeds ouder.’’

Door: Nationale Zorggids