Volgens het Integraal Zorgakkoord 2022 moet samen beslissen in 2025 ingebed zijn in de gehele zorg, ook bij de verzorging, verpleging en ondersteuning van cliënten. De meeste zorgprofessionals vinden dat zij al veel aandacht hebben voor samen beslissen en zijn tevreden over de ondersteuning die ze daarin geven. Toch wensen de ondervraagde zorgprofessionals hierin een grotere rol. Om dit te kunnen realiseren willen ze voldoende tijd beschikbaar hebben om het gesprek met de cliënt aan te gaan en om extra scholing over gesprekstechnieken te krijgen. Dit meldt Nivel na een vragenlijstonderzoek onder 740 verpleegkundigen, verzorgenden, begeleiders en praktijkondersteuners.
In de verpleging en verzorging gaat samen beslissen met cliënten bijvoorbeeld over de manier waarop de cliënt wordt gewassen of over een extra spoeling van de blaas bij gebruik van een katheter. De zorgprofessional bespreekt met de cliënt wat er nodig en mogelijk is en welke zorg het best bij de wensen van de cliënt past. Daarnaast zorgt de zorgprofessional ervoor dat de cliënt de informatie begrijpt. Dit zijn essentiële bouwstenen voor samen beslissen, waarbij verpleegkundigen, verzorgenden, begeleiders en praktijkondersteuners een belangrijke rol spelen.
Samen beslissen
Verpleegkundigen, verzorgenden, begeleiders en praktijkondersteuners vinden dat zij al veel aandacht hebben voor samen beslissen. Ze besteden vooral aandacht aan het inventariseren van wensen en doelen van cliënten ten aanzien van de zorg (74 procent doet dit vaak of altijd) en het begrijpelijk maken van informatie (73 procent doet dit vaak of altijd). Zorgprofessionals besteden minder expliciete aandacht aan het proces van samen beslissen. Zo benoemen zij veelal niet dat de cliënt een keuze kan maken over de behandeling en welke keuzemogelijkheden er dan zijn.
Met de cliënt praten
De meeste zorgprofessionals (84 procent) zijn tevreden over de ondersteuning die ze geven bij samen beslissen. Desondanks willen zorgprofessionals hier toch meer aandacht aan besteden. Om dit te kunnen realiseren is volgens de helft van de zorgprofessionals (52 procent) vooral tijd nodig om met de cliënt het gesprek te voeren. Ruim een derde (36-40 procent) vindt een goede verslaglegging in het elektronisch cliëntendossier ook belangrijk, evenals gelegenheid voor intercollegiaal overleg en een gezamenlijke visie op samen beslissen.
Gesprekstechnieken
Zeven van de acht zorgprofessionals heeft behoefte aan verdere scholing in samen beslissen. Het gaat dan in het bijzonder om het aanleren van gesprekstechnieken om samen met de cliënt te beslissen. Aandacht voor het gesprek met mensen met lagere gezondheidsvaardigheden zou daarvan onderdeel moeten uitmaken.
Kant van de patiënt
Uit eerder Nivel-onderzoek naar gezamenlijke besluitvorming onder artsen en patiënten bleek dat patiënten vaak niet het gevoel hebben samen te beslissen, ook al zeggen artsen van wel. Of cliënten ditzelfde ervaren met samen beslissen in de verpleging en verzorging is nog niet onderzocht. Eerder onderzoek toonde ook aan dat samen beslissen zorgprofessionals niet direct meer tijd hoeft te kosten. Wel vraagt het om anders handelen en anders organiseren van de zorg. Hoe verpleegkundigen, verzorgenden, begeleiders en praktijkondersteuners dit zien moet ook nader worden onderzocht.
Door: Nationale Zorggids
