Komen twee nieuwe alzheimermedicijnen nu wel of niet in het basispakket?
De hoop op een doorbraak in de strijd tegen alzheimer krijgt een flinke deuk. Het nieuwste medicijn, lecanemab, dat de ziekte zou kunnen afremmen, ligt onder het vergrootglas van het Zorginstituut Nederland. Dat adviseert in november of december of het middel wordt vergoed via het basispakket. Achter de schermen speelt echter een stevige discussie over de vraag of de werking wel opweegt tegen de risico’s en hoge kosten. Of en wanneer het Zorginstituut over het andere middel, donanemab, besluit, is nog niet bekend. Dit meldt Algemeen Dagblad.
Lecanemab verwijdert de eiwitten in de hersenen die bijdragen aan het verloop van alzheimer. Patiënten gaan daardoor iets langzamer achteruit. Toch zijn de effecten klein en de bijwerkingen fors. “De vraag is of dat verschil groot genoeg is om merkbaar te zijn voor de patiënt en zijn of haar omgeving”, zegt Frank Wolters, dementieonderzoeker aan het Erasmus MC.
Weinig effect met grote bijwerkingen
Ook hoogleraar geriatrie Marcel Olde Rikkert ziet weinig reden tot optimisme. Het effect is volgens hem minder dan wat klinisch relevant is. In de basis werken patiënten er weinig van, terwijl er aanzienlijke bijwerkingen mogelijk zijn. Die Die bijwerkingen variëren van hersenbloedingen tot zwellingen, en vereisen bovendien regelmatig infusen en hersenscans.
Behalve het twijfelachtige klinische effect speelt ook de prijs een grote rol. De kosten bedragen naar schatting 25.000 euro per patiënt per jaar, exclusief de bijkomende zorgkosten. Dat legt flinke druk op het zorgbudget. Olde Rikkert vindt dat dit geld beter besteed kan worden aan bewezen effectieve en veilige middelen en aan begeleiding.
‘Het is een begin’
Niet iedereen is even terughoudend. Volgens directeur Jort Vijverberg van Alzheimercentrum Amsterdam is dit juist een belangrijke stap vooruit. “Het is een dodelijke ziekte en we hebben niets. Het is een begin dat we niet moeten missen.” Hij vindt dat patiënten het recht hebben om te kiezen, ook als het effect bescheiden is. Ook Alzheimer Nederland is voorzichtig positief, vooral omdat er nu daadwerkelijk medicijnen zijn die iets doen. De middelen voorkomen de ziekte niet en genezen niemand, maar het onderzoek dat hieruit voortkomt is volgens de organisatie ook heel waardevol.
Naar schatting zouden zo’n 10.000 Nederlanders het middel mogelijk vergoed kunnen krijgen via het basispakket. Patiënten die niet willen wachten op een beslissing van Zorginstituut Nederland, worden door Vijverberg soms naar Londen gestuurd voor een behandeling met lecanemab.
Lees ook: Leqembi: eerste alzheimermedicijn in Europa, maar wat doet het middel eigenlijk?
