Welvaartsziekten zoals diabetes type 2, obesitas en hart- en vaatziekten worden veroorzaakt door individuele factoren en omgevingsfactoren. Zo zijn er bijvoorbeeld culturele verschillen in eetgewoonten of wonen mensen in onveilige buurt waardoor ze minder zullen lopen of fietsen. Deze omgevingsfactoren worden ‘stroomopwaartse’ factoren genoemd, omdat ze iets verder af staan van het individu. Een samenhangende, multidisciplinaire aanpak kan bijdragen aan een beter begrip hoe en waarom omgevingsfactoren invloed hebben op leefstijl en gezondheid. Dat meldt het VUmc.
De omgeving en daarmee leefstijl van Nederlanders is de afgelopen decennia dramatisch veranderd. Bijna overal kun is gemakkelijk eten te koop en veel eten is ongezond. Ook is de leefstijl veranderd door bijvoorbeeld de vervanging van zware lichamelijke arbeid door zittend werk. Dr. Jeroen Lakerveld: “We hebben het drukker dan ooit, maar bewegen des te minder. Het maken van een gezonde keuze is steeds moeilijker doordat ongezonde voeding tegenwoordig overal voor het grijpen ligt. Artsen worden geconfronteerd met de gevolgen van deze ongezonde leefstijl (obesitas, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten). Hoewel de behandeling van deze ziekten steeds beter wordt, dweilen artsen eigenlijk met de kraan open. Het is efficiënter om de omgevings- of stroomopwaartse factoren die deze welvaartsziekten veroorzaken aan te pakken.”
Het Upstream Team van VUmc onderzoekt hoe omgevingsfactoren de leefstijl van volwassenen beïnvloeden. Door een complex samenspel van omgevingsfactoren met individuele biologische en psychosociale kenmerken is de één ongezonder dan de ander. Daarom wordt ook gekeken naar de interactie tussen omgevingsfactoren en individuele factoren. Het Upstream Community bundelt deze kennis om zo beter rekening te houden met die complexiteit. Initiatiefnemer Lakerveld hoopt dat hierbij zoveel mogelijk onderzoekers uit relevante disciplines zich aansluiten: “Voor concrete aanbevelingen om welvaartziekten een halt toe te roepen is er een nauwe samenwerking nodig met verschillende onderzoekers als geografen, antropologen, sociologen, beleidsmakers, planologen, artsen. Het heeft geen zin om in je eentje te proberen om deze complexe puzzel op te lossen.”
© Nationale Zorggids
